Tuổi trẻ vùng cao kiến tạo sinh kế bền vững

Tuổi trẻ vùng cao kiến tạo sinh kế bền vững

Chiều 25/12/2025, tại Hà Nội, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tổ chức Hội nghị tổng kết, đánh giá kết quả Đoàn Thanh niên tham gia thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG) phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2025. Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến, kết nối tới các tỉnh, thành đoàn và đoàn trực thuộc trên cả nước.

Hội nghị có sự tham dự và chủ trì của anh Nguyễn Tường Lâm, Bí thư Trung ương Đoàn, Chủ tịch Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam; đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương; lãnh đạo các ban, đơn vị Trung ương Đoàn; Thường trực các tỉnh, thành đoàn cùng đông đảo đoàn viên, thanh niên, đặc biệt là các gương thanh niên tiêu biểu nhận Giải thưởng Lương Định Của năm 2025.

Không chỉ là dịp tổng kết, hội nghị còn mở ra không gian đối thoại đa chiều, lắng nghe tiếng nói từ cơ sở và từ chính những thanh niên đang trực tiếp tham gia, thụ hưởng và kiến tạo giá trị trong Chương trình.

Thanh niên - lực lượng chủ thể trong phát triển vùng dân tộc thiểu số

Phát biểu tại hội nghị, anh Nguyễn Tường Lâm nhấn mạnh: CTMTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2025 tiếp tục kế thừa những thành tựu của các giai đoạn trước, đồng thời đặt trọng tâm vào giảm nghèo bền vững, nâng cao chất lượng đời sống, phát huy nội lực và bản sắc văn hóa, trong đó thanh niên dân tộc thiểu số được xác định là lực lượng chủ thể.

Theo Bí thư Trung ương Đoàn, quá trình triển khai Chương trình đã tạo ra những chuyển biến rõ nét, không chỉ ở điều kiện sinh kế hay năng lực sản xuất, mà quan trọng hơn là sự thay đổi về nhận thức và khát vọng vươn lên của người dân, đặc biệt là lớp trẻ vùng cao.

“Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã đồng hành, hỗ trợ thanh niên dân tộc thiểu số phát triển sinh kế, khởi nghiệp, lập nghiệp, nâng cao năng lực và khơi dậy tinh thần tự lực. Nhiều mô hình, cách làm sáng tạo đã được triển khai phù hợp với đặc thù từng vùng, từng địa bàn, nhất là các xã đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa, biên giới”, anh Nguyễn Tường Lâm chia sẻ.

Điểm nổi bật trong năm 2025 là việc các cấp bộ Đoàn không triển khai phong trào theo cách dàn trải, mà tập trung thiết kế hoạt động lấy thanh niên làm trung tâm, gắn với nhu cầu thực tiễn và khả năng phát triển lâu dài. Công tác tuyên truyền, tập huấn, hỗ trợ khởi nghiệp và tôn vinh các gương thanh niên tiêu biểu đã tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực trong cộng đồng.

Từ tập huấn đến chuỗi giá trị: sinh kế bền vững được “đặt nền”

Trong khuôn khổ CTMTQG, Trung ương Đoàn đã tập trung triển khai hiệu quả Tiểu dự án 2 - Dự án 3 (hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, vùng trồng dược liệu quý, thúc đẩy khởi nghiệp và thu hút đầu tư) và Tiểu dự án 3 – Dự án 10 (đào tạo, tập huấn, kiểm tra, giám sát tổ chức thực hiện chương trình).

Năm 2025, các lớp tập huấn kỹ thuật sản xuất, quản trị chuỗi giá trị và mở rộng thị trường tiêu thụ được tổ chức tại An Giang, Đắk Lắk, Điện Biên, hướng tới thanh niên dân tộc thiểu số thuộc hộ gia đình khó khăn. Song song với đó là các hoạt động hội chợ, xúc tiến thương mại, biểu dương gương thanh niên, sinh viên và người có uy tín tiêu biểu tại các cụm Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ.

Không dừng lại ở đào tạo lý thuyết, nhiều mô hình sinh kế, khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh đã được hỗ trợ trực tiếp tại các xã khó khăn. Các đội hình thanh niên tình nguyện chuyên trách được thành lập để chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật, xây dựng mô hình kinh tế phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, tập quán canh tác của từng vùng.

Nhiều mô hình đã và đang phát huy hiệu quả như: “Thanh niên lập nghiệp trên quê hương”, “Làng thanh niên lập nghiệp”, “Câu lạc bộ thanh niên phát triển kinh tế vùng cao”. Đây không chỉ là mô hình kinh tế, mà còn là không gian để thanh niên học hỏi, liên kết và cùng nhau phát triển.

Cùng với phát triển kinh tế, các cấp bộ Đoàn cũng tích cực tham gia xây dựng hạ tầng kinh tế – xã hội: đường giao thông nông thôn, hệ thống nước sạch, điện thắp sáng làng quê, nhà văn hóa, tủ sách thanh niên, mô hình trồng rừng, bảo vệ môi trường và phòng chống cháy rừng. Mọi hoạt động đều được khảo sát, triển khai trên cơ sở nhu cầu thực tế của địa phương, với sự tham gia rộng rãi của đoàn viên, thanh niên.

Khởi nghiệp hợp tác xã: điểm tựa mới cho thanh niên vùng cao

Một trong những nội dung được thảo luận sâu tại hội nghị là vai trò của thanh niên trong phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã gắn với CTMTQG.

Tham luận với chủ đề “Phát huy vai trò của thanh niên trong thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia”, PGS.TS. Phạm Thị Tố Oanh, Trưởng Ban Kinh tế - Chính sách, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, khẳng định: thanh niên Việt Nam là lực lượng xung kích, tiên phong trong các chương trình phát triển, từ giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới đến chuyển đổi số, bảo vệ môi trường và ứng phó thiên tai.

Đặc biệt, mô hình khởi nghiệp thông qua hợp tác xã đang trở thành điểm tựa kinh tế vững chắc cho thanh niên vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Mô hình này không chỉ giúp chia sẻ rủi ro, huy động nguồn lực tập thể, mà còn tạo điều kiện tiếp cận vốn, kỹ thuật, thị trường và giải quyết việc làm tại chỗ.

Theo PGS.TS. Phạm Thị Tố Oanh, để phát huy hiệu quả mô hình này, cần có giải pháp đồng bộ: từ hỗ trợ vốn, đào tạo tư duy kinh doanh, ứng dụng công nghệ số và công nghệ xanh, đến xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa tổ chức Đoàn, chính quyền địa phương và hệ thống Liên minh HTX Việt Nam.

Bên cạnh đó là việc tăng cường giáo dục, nâng cao nhận thức cho thanh niên về vai trò của kinh tế tập thể; khơi dậy tinh thần đổi mới sáng tạo, ý chí tự lực tự cường; xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp gắn với quê hương, bản làng.

Định hướng 2026: chọn việc đúng, làm đến nơi đến chốn

Kết luận hội nghị, anh Nguyễn Tường Lâm cho biết, sau gần ba giờ làm việc, hội nghị đã ghi nhận 15 ý kiến phát biểu sâu sắc, cả từ đại biểu, chuyên gia và chính các thanh niên - đối tượng thụ hưởng của Chương trình. Những ý kiến này sẽ là cơ sở quan trọng để Trung ương Đoàn hoàn thiện báo cáo tổng kết và xác định nhiệm vụ trọng tâm trong giai đoạn tiếp theo.

Bí thư Trung ương Đoàn nhấn mạnh: mỗi tổ chức Đoàn ở địa phương cần xây dựng kế hoạch hoạt động cụ thể, xuất phát từ thực tiễn địa bàn. Không dàn trải, không hình thức, mà chọn việc đúng, làm đến nơi đến chốn, tạo hiệu quả và sức lan tỏa để nhân rộng.

Đặc biệt, vai trò của cán bộ Đoàn cơ sở được xác định là then chốt. Bên cạnh việc bảo đảm tiêu chuẩn về trình độ, cần chú trọng đào tạo kỹ năng vận động thanh niên, kỹ năng tổ chức phong trào và năng lực thủ lĩnh thông qua thực tiễn.

Trong giai đoạn tới, Trung ương Đoàn đề nghị Ban Chỉ đạo Trung ương CTMTQG tiếp tục quan tâm, giao thêm nhiệm vụ cho tổ chức Đoàn trong hỗ trợ thanh niên dân tộc thiểu số phát triển kinh tế, chuyển đổi số, nâng cao thu nhập và phát huy vai trò chủ thể trong phát triển bền vững vùng miền núi, vùng cao.

Nhân dịp này, Ban Chấp hành Trung ương Đoàn đã khen thưởng các ban, đơn vị Trung ương Đoàn, các tỉnh, thành đoàn và đoàn trực thuộc có thành tích xuất sắc trong tham gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2025.